Theo thống kê, trong 100 tờ khai hải quan, có tới 38 tờ khai hải quan kiểm tra chuyên ngành và trong 38 tờ khai này chịu sự điều chỉnh của hơn 10 luật, 500 văn bản từ nghị định đến thông tư, cho đến những quyết định, công văn, của các bộ, ngành. 

Hệ thống VNACCS được tài trợ bởi Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) đã thay thế cho phương thức thực hiện thủ công trên giấy trước đây. Kể từ tháng 6/2014 đến nay tất cả các Chi cục Hải quan trên toàn quốc đã chính thức thực hiện thủ tục hải quan trên hệ thống này nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí cho DN. Đến nay, qua 18 tháng thực hiện hệ thống thông quan điện tử (VNACCS/VCIS) kết quả khảo sát công bố mới đây nhất của Tổng cục Hải quan cho thấy 79% DN hài lòng với hệ thống, 18% đánh giá rất hài lòng, chỉ có 3% DN chưa hài lòng với lý do như các tiêu chí khai báo trên tờ khai bị nhiều hạn chế, phải khai nhiều mục không cần thiết, thực hiện hai lần khai báo bổ sung số container hàng nhập khẩu…

Ông Makoto Kato - Cố vấn trưởng, chuyên gia JICA tại Hải quan Việt Nam cho biết, hệ thống VNACCS/VCIS sau khi đưa vào sử dụng đã cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam. Hơn 99% tờ khai XNK đã thực hiện thông quan qua hệ thống. Đây là kết quả rất cao so với việc triển khai tại hải quan Nhật Bản. Tuy nhiên, qua thời gian thực hiện, hải quan Việt Nam cần hoàn thiện nâng cấp một số điểm nhằm tích hợp thành hệ thống chung nhất để triển khai hiệu quả hơn trong giai đoạn II, cải thiện hơn chức năng thống kê, tăng cường niềm tin của cơ quan hải quan đối với DN…

Theo ông Michael A. Trueblood - Giám đốc Phòng Phát triển Kinh tế và Quản trị Nhà nước Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), việc áp dụng VNACCS thời gian thông quan đã được rút ngắn, hiện chỉ còn khoảng một ngày. Tuy nhiên, trong khi thủ tục hải quan đã thuận tiện hơn, thì các thủ tục khác có liên quan trực tiếp, như hoạt động kiểm tra của các cơ quan chuyên ngành như thú y, chất lượng, kiểm dịch thực vật, hoá chất… vẫn chưa được cải thiện. Hiện các thủ tục kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu vẫn đang chiếm 72% tổng thời gian xuất nhập khẩu. Có những mặt hàng có đến hai cơ quan chuyên ngành kiểm tra, nên mất nhiều thời gian của DN. Vì thế cần củng cố cơ chế phối hợp với các Bộ ngành có liên quan để đơn giản hóa các thủ tục hải quan chuyên ngành cho hàng hóa xuất nhập khẩu.

Để khắc phục những bất cập này, ông Vũ Ngọc Anh - Phó Tổng Cục trưởng -Tổng cục Hải quan cho biết, Chính phủ đã giao cho Bộ Tài chính mà cụ thể là Tổng cục Hải quan chủ trì, xây dựng đề án sao cho những quy định về kiểm tra chuyên ngành phải phù hợp với chuẩn mực quốc tế, thực hiện phân loại được những gì phải kiểm tra ngay từ cửa khẩu, những gì có thể kiểm tra sau. Đề án nói trên đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tổng cục Hải quan đang tích cực cùng các Bộ, ngành liên quan triển khai. Cụ thể, sẽ sửa đổi, bổ sung thậm chí bãi bỏ nhiều văn bản quy phạm pháp luật không còn phù hợp, đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, máy móc hiện đại tại các cửa khẩu. Dự kiến ngày 1/12/2015 tới đây, sẽ triển khai thực hiện tại hàng loạt cảng biển, sân bay và một số cửa khẩu lớn.

Việc giảm thiểu thủ tục hành chính, thay đổi cách thức kiểm tra, chuyên ngành, kết hợp với việc thực hiện hải quan điện tử sẽ giải quyết được hầu hết những vướng mắc mà các DN đang gặp phải khi thực hiện thủ tục hải quan. 

Nguồn: Báo Công Thương Điện Tử