Công nghệ lan tỏa tới mọi ngành

Tiến sĩ Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ KH&CN, Bộ Công Thương cho biết, các tập đoàn, tổng công ty, các viện nghiên cứu thuộc Bộ Công Thương luôn xác định nghiên cứu và phát triển KH&CN là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là động lực của sự phát triển để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm; đồng thời sử dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu, tài nguyên thiên nhiên, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và bảo vệ môi trường. Các đơn vị của Bộ Công Thương đã chú trọng đẩy mạnh hợp tác với nhiều đơn vị nghiên cứu KH&CN trong nước để hoàn thiện và phát triển công nghệ sản xuất, chủ động đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị sản xuất, nhập khẩu công nghệ tiên tiến. Đặc biệt, nhiều thành tựu KH&CN mới của thế giới đã được nghiên cứu và giải mã thành công.

Điển hình, trong ngành dầu khí có dự án KH&CN nghiên cứu thiết kế chi tiết và công nghệ chế tạo giàn khoan tự nâng 90m nước trong điều kiện Việt Nam. Đây là công trình cơ khí trọng điểm quốc gia lần đầu tiên được thiết kế chi tiết và lắp dựng tại Việt Nam. Các nhà KH&CN đã làm chủ công nghệ hạ thủy dàn khoan tự nâng nói trên, đưa nước ta trở thành một trong 3 nước châu Á và một trong 10 nước trên thế giới thiết kế chi tiết và lắp dựng giàn khoan tự nâng đạt tiêu chuẩn quốc tế. Phát huy kết quả từ dự án này, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) đang tiếp tục nghiên cứu, làm chủ công nghệ đóng mới giàn khoan tự nâng phục vụ thăm dò tại các vùng nước sâu tới 140 m nước; chế tạo các giàn dầu giếng phục vụ khoan khai thác dầu khí tại các mỏ Tê Giác Trắng, Hải Thạch - Mộc Tinh, Hải Sư Trắng, Hải Sư Đen; chế tạo các xà lan, các thiết bị cơ khí phục vụ cho hoạt động dầu khí.…

Trong lĩnh vực điện, Việt Nam đã làm chủ công nghệ thiết kế, thi công, vận hành các công trình thủy điện quy mô lớn như Thủy điện Sơn La, Lai Châu. Việc làm chủ các công nghệ trong lĩnh vực này đã giúp ngành điện hoàn thành xuất sắc trước thời hạn công tác thi công công trình Thủy điện Sơn La, tiết kiệm kinh phí hàng nghìn tỷ đồng. Bên cạnh đó, Việt Nam là nước đầu tiên của khu vực Đông Nam Á chế tạo thành công chủng loại máy biến áp điện lực 3 pha 500kV - 3x150MVA với chất lượng tương đương sản phẩm cùng loại của các nước châu Âu, trong khi giá bán giảm 15-20%....

Trong lĩnh vực khai thác than đã áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến như công nghệ cơ giới hóa khai thác vỉa dốc, mỏng bằng tổ hợp dàn chống 2ANSH; công nghệ khai thác bằng các lỗ khoan đường kính lớn bằng máy khoan BGA-2M; công nghệ cơ giới hóa đào lò trong than bằng máy combai AM-45 và AM-50Z để nâng cao tốc độ đào lò, công nghệ khai thác lò chợ sử dụng giá khung thủy lực di động; chế tạo thành công giàn chống tự hành VINALTA-1, giá khung di động GK-1600/16/24HT, thiết bị của các nhà máy tuyển than, tuyển quặng, bauxit.…

Đánh giá về vai trò của KH&CN trong sự phát triển của các tập đoàn kinh tế, ông Nguyễn Quốc Thập, Phó Tổng giám đốc PVN khẳng định, KH&CN đã góp phần nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí, giá thành sản xuất, gia tăng tỷ lệ chất xám trong cấu thành sản phẩm. Ở đâu và khi nào KH&CN cũng luôn là lực lượng sản xuất, là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. “Đối với ngành dầu khí cũng vậy, KH&CN đã góp phần đáng kể phát triển ngành, thể hiện qua các chỉ tiêu về doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách nhà nước của PVN tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước”.

Tăng tiềm lực nghiên cứu

Để nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động KH&CN phục vụ phát triển ngành Công Thương, trong giai đoạn 2011-2015, các viện nghiên cứu của Bộ Công Thương đã thực hiện 12 dự án đầu tư chiều sâu, nâng cao năng lực nghiên cứu với tổng kinh phí khoảng 624 tỷ đồng, trong đó kinh phí cấp từ ngân sách nhà nước khoảng 566 tỷ đồng. Một số dự án đã hoàn thành trong giai đoạn trên, nhưng có một số dự án tuy được khởi công đầu tư trong giai đoạn trên nhưng kết thúc trong các năm 2016, 2017, 2018. Chẳng hạn, Viện Công nghiệp thực phẩm thực hiện 2 dự án đầu tư với tổng kinh phí 156 tỷ đồng (trong đó kinh phí từ ngân sách nhà nước là 144 tỷ đồng) gồm: Xưởng thực nghiệm công nghệ sinh học hoàn thành năm 2011 và đầu tư Phòng thí nghiệm trọng điểm công nghệ vi sinh thực hiện từ 2012-2016; Viện Khoa học công nghệ mỏ - luyện kim đầu tư 2 dự án xây dựng Trung tâm phân tích hóa - lý kim loại mầu đã hoàn thành năm 2013 và dự án đầu tư xây dựng Trung tâm nghiên cứu, chuyển giao công nghệ luyện kim và chế biến khoáng sản miền Nam (thực hiện từ 2014-2018) với tổng kinh phí đầu tư 117,5 tỷ đồng (trong đó kinh phí từ ngân sách nhà nước là 105 tỷ đồng); Viện Nghiên cứu điện tử, tin học, tự động hóa thực hiện dự án đầu tư xây dựng Phòng thí nghiệm điện tử, tự động hóa từ 2014-2017, với tổng kinh phí đầu tư 45 tỷ đồng (trong đó kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước là 43,7 tỷ đồng).…

Ngoài đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước, một số viện nghiên cứu trực thuộc các tập đoàn, tổng công ty cũng đã quan tâm đầu tư nâng cao tiềm lực KH&CN phục vụ sự phát triển của ngành. Điển hình là PVN đã đầu tư trên 1.040 tỷ đồng để đầu tư xây dựng Trung tâm phân tích thí nghiệm và văn phòng Viện Dầu khí tại TP. Hồ Chí Minh; đầu tư trang thiết bị, phần mềm phục vụ nghiên cứu, phân tích, thí nghiệm và dịch vụ KH&CN phục vụ phát triển ngành.…

Bên cạnh đó, ngành Công Thương cũng chú trọng đầu tư phát triển nguồn nhân lực KH&CN. Hiện nay, tổng số cán bộ, công chức đang làm việc tại 24 viện nghiên cứu của Bộ Công Thương là trên 3.800 người, trong đó có 152 tiến sĩ, 678 thạc sĩ, 1.999 kỹ sư/cử nhân…. Nhiều viện đang tiếp tục cử cán bộ đi đào tạo ở trong và ngoài nước như Viện Dầu khí đang gửi đi đào tạo 88 tiến sĩ và 36 thạc sĩ, Viện Cơ khí năng lượng và mỏ đang gửi đi đào tạo 13 tiến sĩ và 53 thạc sĩ…

Nguồn kinhtevn.com.vn