Từ thách thức địa hình đến yêu cầu quản trị đồng bộ

Sau sáp nhập, Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) quản lý hệ thống điện, bao gồm 15 trạm biến áp và gần 700 km đường dây 110 kV, hơn 5.600 km trung áp, 7.300 km hạ áp, hơn 3.460 trạm biến áp phân phối, phục vụ trên 482.000 khách hàng, trải dài từ các phường nội thị Lào Cai, Cam Đường, Yên Bái đến các xã vùng sâu như Si Ma Cai, Mù Cang Chải.

Mạng lưới rộng, địa hình hiểm trở với nhiều tuyến cột đi qua rừng già, đồi núi, lòng hồ thủy điện, khiến việc vận hành, đặc biệt là xử lý sự cố gặp phải không ít trở ngại. Những tuyến đi qua dãy Con Voi, đèo Khau Phạ, Thác Bạc… đòi hỏi cán bộ kỹ thuật phải mang vác vật tư leo dốc hàng giờ, làm việc trong điều kiện thiếu đường tiếp cận, sóng liên lạc yếu, và thời tiết khắc nghiệt.

Anh Nguyễn Xuân Đồng – công nhân Đội Quản lý vận hành đường dây 110 kV chia sẻ: “Có những vị trí chúng tôi phải đi bộ gần hai tiếng đồng hồ mới tới cột, mang từng dụng cụ, sứ cách điện, dây néo trên vai. Mùa khô thì nắng bỏng da, mùa mưa thì trơn trượt, bùn đất ngập tới gối. Nhưng anh em luôn xác định đây là nhiệm vụ phải hoàn thành, không có lựa chọn nào khác.”

Nhiều tuyến đường dây đi qua các địa hình hiểm trở, công nhân leo dốc hàng giờ mới tiếp cận được hiện trường làm việc

Từ thực tế đó, PC Lào Cai đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, như: Tái cấu trúc điều hành theo mô hình liên vùng, ứng dụng SCADA/DMS điều khiển từ xa, xây dựng các trạm không người trực, đầu tư thiết bị bay khảo sát như flycam, camera nhiệt để tăng khả năng giám sát từ xa nhằm giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả quản lý lưới điện trải rộng. Bên cạnh đó, Ban chỉ đạo Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn được kích hoạt từ Công ty tới từng Đội Quản lý Điện lực khu vực địa phương.

Ông Nguyễn Anh Tuấn – Giám đốc PC Lào Cai cho biết: “Chúng tôi đã thành lập Ban Chỉ đạo Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn từ cấp Công ty đến các đơn vị trực thuộc, đặc biệt tại những địa bàn thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai. Tất cả được chuẩn bị sẵn sàng về phương tiện, nhân lực, vật tư và các tổ xung kích để ứng phó kịp thời.”

Khai thác hiệu quả đặc trưng đa nguồn nhằm tăng độ linh hoạt của hệ thống

Lào Cai có cấu trúc nguồn điện đặc biệt với ba nguồn cung đồng thời: Điện nhập khẩu từ Trung Quốc; các nhà máy thủy điện địa phương và nguồn từ lưới điện quốc gia. Việc phối hợp linh hoạt giữa ba nguồn này tạo nên tính ổn định cao cho hệ thống điện khu vực, đặc biệt trong các khung giờ cao điểm hoặc điều kiện bất lợi như nắng nóng cực đoan, mưa bão kéo dài.

Việc leo đồi, trèo cột là công việc hàng ngày của công nhân điện

Tuy nhiên, yêu cầu đặt ra là phải nâng cấp đồng bộ hệ thống hạ tầng điều khiển, truyền dẫn dữ liệu và khả năng điều phối liên thông giữa các nguồn – lưới. Việc đẩy mạnh đầu tư các dự án OPGW, Recloser, trạm không người trực và hệ thống SCADA/DMS là nền tảng then chốt cho lưới điện thông minh tại khu vực trung du, miền núi phía Bắc.

Ông Trần Thanh Duyệt - Phó Giám đốc PC Lào Cai cho biết: “Ngay từ đầu năm 2025, chúng tôi đã xây dựng và được UBND tỉnh phê duyệt phương án đảm bảo cung cấp điện ổn định, làm cơ sở để triển khai đồng bộ các dự án đầu tư, sửa chữa lớn, thí nghiệm định kỳ nhằm nâng cao năng lực lưới điện.”

Giải pháp căn cơ làm giảm áp lực điều độ là nâng cao ý thức sử dụng điện

Cùng với nỗ lực đầu tư hạ tầng, một yếu tố mang tính nền tảng để đảm bảo cung cấp điện bền vững chính là nâng cao ý thức sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả trong toàn xã hội. Theo thống kê, sản lượng điện thương phẩm 7 tháng đầu năm 2025 toàn tỉnh Lào Cai đạt 2.582,72 triệu kWh, tăng hơn 07% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, trong các đợt nắng nóng, phụ tải toàn tỉnh có thể tăng đột biến từ 10 – 15%, tiềm ẩn nguy cơ quá tải cục bộ và gây áp lực lớn cho hệ thống điện.

Tại các cơ quan hành chính, trường học, đơn vị sự nghiệp, cần triển khai các quy chế nội bộ về tiết kiệm điện, đảm bảo thực hiện nghiêm việc tắt các thiết bị điện không cần thiết

Để ứng phó với tình hình, Công ty đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, Sở Công Thương và các cơ quan truyền thông để đẩy mạnh tuyên truyền tiết kiệm điện, khuyến cáo sử dụng điện hợp lý trong từng nhóm đối tượng. Tại các cơ quan hành chính, trường học, đơn vị sự nghiệp, PC Lào Cai khuyến cáo cần ban hành và thực hiện nghiêm các quy chế nội bộ về tiết kiệm điện, đảm bảo tắt các thiết bị không cần thiết ngoài giờ làm việc. Các hộ gia đình được khuyến nghị điều chỉnh điều hòa ở mức 26 – 27°C, sử dụng thiết bị có nhãn năng lượng, hạn chế sử dụng thiết bị điện công suất lớn vào giờ cao điểm. Doanh nghiệp cần chủ động sắp xếp lịch sản xuất theo hướng tránh dồn tải giờ cao điểm, đồng thời đăng ký tham gia chương trình điều chỉnh phụ tải (DR) với ngành Điện.

Ông Trần Văn Thoan – Đội trưởng Đội Quản lý Điện lực khu vực Bắc Hà (PC Lào Cai) chia sẻ: “Tiết kiệm điện không chỉ là khẩu hiệu, mà phải trở thành hành động cụ thể và thường xuyên trong mỗi cơ quan, hộ gia đình, đơn vị sản xuất. Tuyên truyền sử dụng điện tiết kiệm, an toàn và hiệu quả là một phần không thể tách rời trong công tác vận hành hệ thống điện hiện đại. Chúng tôi xác định rõ, nâng cao nhận thức cộng đồng chính là giải pháp bền vững nhất để vừa bảo vệ an toàn lưới điện, vừa giảm áp lực điều độ trong các thời điểm phụ tải cao.”

PC Lào Cai thực hiện rửa sứ hotline miễn phí cho khách hàng lớn tại khu công nghiệp phía Nam nhằm đảm bảo cung cấp điện ổn định cho khu công nghiệp

Đáng chú ý, chương trình điều chỉnh phụ tải (Demand Response – DR) đã thu hút 175 khách hàng lớn tham gia, sẵn sàng giảm hoặc dịch chuyển sản lượng tiêu thụ vào giờ cao điểm khi có yêu cầu, góp phần giảm áp lực cho lưới điện, tối ưu chi phí vận hành và nâng cao độ tin cậy cung cấp điện.

Hiện nay, PC Lào Cai vẫn đang tiếp tục nỗ lực vượt qua thách thức kép từ địa hình, thiên tai và áp lực phụ tải, để từng bước kiến tạo hệ thống điện hiện đại, an toàn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lào Cai sau hợp nhất. Đây không chỉ là nhiệm vụ của ngành Điện, mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội trong việc chung tay sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả và văn minh.

Nguyễn Hiền