Ngày 16/7, tại Kỳ họp Chuyên đề lần thứ Nhất, HĐND tỉnh Đắk Lắk khóa X đã chính thức thông qua Nghị quyết quy định mức chi cụ thể cho các hoạt động khuyến công địa phương trên địa bàn tỉnh. Với các mức chi được nâng lên rõ rệt, đặc biệt có nội dung lên tới 800 triệu đồng. Nghị quyết không chỉ là sự thay đổi về con số, mà còn thể hiện cách tiếp cận mới về vai trò của khuyến công trong thúc đẩy phát triển sản xuất, công nghệ và thương hiệu cho doanh nghiệp địa phương.

Điểm nổi bật đầu tiên là chính sách đã tiến gần hơn đến thực tế phát triển sản xuất. Việc hỗ trợ tới 800 triệu đồng cho một mô hình trình diễn kỹ thuật, bao gồm cả xây dựng, máy móc, tài liệu quy trình cho thấy, tỉnh không chỉ khuyến khích “có làm”, mà hướng tới việc “làm bài bản và lan tỏa được”. Những mô hình này, nếu triển khai tốt, sẽ trở thành điểm trình diễn, điểm học tập và chuyển giao hiệu quả cho hàng loạt đơn vị nhỏ hơn đang loay hoay trong khâu đổi mới công nghệ.

Song song đó, việc hỗ trợ 400 triệu đồng cho mô hình thí điểm sản xuất sạch hơn thể hiện rõ quan điểm phát triển bền vững. Không chạy theo mở rộng bằng mọi giá, chính quyền đang yêu cầu doanh nghiệp nhìn xa hơn vào hiệu suất năng lượng, chất lượng môi trường, tay nghề lao động. Khi hỗ trợ không chỉ dừng ở máy móc, mà mở rộng sang cả đào tạo, đổi mới công nghệ và quy trình sản xuất, chính sách đang bước sang một trang mới: Hỗ trợ để chuyển đổi, chứ không đơn thuần là cứu trợ.

Bên cạnh đó, khâu thương mại – vốn là điểm yếu truyền thống của lĩnh vực CNNT cũng được chú trọng hơn bao giờ hết. Việc tài trợ 100% chi phí thuê gian hàng trong tỉnh và 80% khi ra ngoài tỉnh, hay hỗ trợ toàn bộ chi phí thiết kế, dàn dựng, tổ chức gian hàng ở nước ngoài cho các hội chợ chuyên ngành, thể hiện một bước tiến vượt bậc trong tư duy tiếp thị sản phẩm nông thôn. Sản phẩm giờ không chỉ làm ra để bán ở chợ xã, mà phải đủ sức đứng cạnh các thương hiệu lớn trên sàn thương mại hoặc tại triển lãm quốc tế.

Điểm tích cực tiếp theo là sự linh hoạt trong cách phân bổ nguồn lực. Kinh phí khuyến công vẫn chủ yếu từ ngân sách tỉnh, nhưng nghị quyết cho phép lồng ghép với các chương trình mục tiêu và huy động các nguồn tài chính hợp pháp khác, tức là chính quyền mở cửa, tạo cơ chế rõ ràng để thu hút xã hội hóa. Nếu làm đúng, mỗi đồng ngân sách bỏ ra có thể “kéo” theo vài đồng từ doanh nghiệp, tổ chức xã hội, các quỹ phát triển ngành nghề.

Với những địa phương vẫn còn nhiều khó khăn, như các huyện miền núi Tây Nguyên, hoặc vùng ven biển khô hạn Phú Yên, chính sách này càng có ý nghĩa. 10 triệu đồng hỗ trợ để thành lập doanh nghiệp tuy không lớn, nhưng lại là “vốn mồi” rất cần thiết với những hộ gia đình đang muốn vượt khỏi mô hình sản xuất thủ công manh mún. Khi đi kèm với cơ chế hỗ trợ máy móc, chuyển giao công nghệ (tối đa 270 triệu đồng/cơ sở), thì đó thực sự là một cơ hội để nâng cấp quy mô sản xuất.

Cũng không thể bỏ qua yếu tố phát triển thương hiệu. Mỗi nhãn hiệu sản phẩm CNNT giờ được hỗ trợ tới 35 triệu đồng để đăng ký, xây dựng hệ thống nhận diện. Cộng với việc chi tối đa 100 triệu đồng cho mỗi kỳ bình chọn sản phẩm tiêu biểu, cơ hội để các đặc sản địa phương, làng nghề truyền thống vươn xa đang trở nên hiện thực hơn bao giờ hết.

Tất nhiên, chính sách dù đầy đủ đến đâu cũng chỉ là một phần của bài toán. Thực tiễn vẫn còn không ít rào cản: Từ khả năng lập đề án của các doanh nghiệp nhỏ, thiếu hiểu biết về quy trình nhận hỗ trợ, cho đến sự lúng túng trong triển khai của một số địa phương. Do đó, hiệu quả của nghị quyết còn phụ thuộc rất lớn vào cách mà các trung tâm khuyến công vận hành, cách mà các cán bộ cơ sở tư vấn và hỗ trợ doanh nghiệp. Tỉnh cũng đã có bước chuẩn bị khi quy định cả mức chi cho việc nâng cấp cơ sở vật chất trung tâm khuyến công, thuê chuyên gia, truyền thông, thành lập hội nghề nghiệp – những “cánh tay nối dài” không thể thiếu trong triển khai chính sách.

Tóm lại, nghị quyết này là một cú hích lớn về chính sách, vừa nâng trần hỗ trợ, vừa mở rộng chiều sâu và quy mô tác động. Nó cho thấy sự thay đổi trong tư duy phát triển CNNT: Từ chỗ “đầu tư nhỏ giọt” sang “kích thích tăng trưởng thực chất”. Giờ đây, doanh nghiệp nông thôn không chỉ là đối tượng nhận hỗ trợ, mà đã trở thành hạt nhân để xây dựng một nền sản xuất hiện đại, sạch hơn và có khả năng cạnh tranh thực sự trên thị trường rộng lớn.

Điều còn lại là sự chủ động. Nếu chính quyền cơ sở quyết liệt, Trung tâm Khuyến công đủ năng lực và doanh nghiệp biết nắm bắt cơ hội thì chính sách này sẽ không chỉ dừng ở văn bản, mà sẽ trở thành cú huých thực sự cho chuyển dịch công nghiệp tại các vùng nông thôn – nơi từng bị xem là “vùng trũng” của sản xuất.

Hà Phương