Nước uống đóng bình/chai đang trở nên "thiết yếu" hơn bao giờ hết đối với người tiêu dùng, bởi những tiện ích của nó. Chính vì nhu cầu lớn, khả năng sinh lợi cao nên nhiều cơ sở đua nhau sản xuất nước uống đóng bình/chai không đúng tiêu chuẩn, gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm.
Theo quan sát, thị trường nước đóng bình ở Hà Nội khá đa dạng, phong phú về nhãn mác và thường có mẫu mã thiết kế khá giống nhau. Với mắt thường, người dùng không thể phân biệt được đâu là nước uống chất lượng và đâu là nước uống chưa đảm bảo vệ sinh vì nước nào cũng tinh khiết, không màu như nhau. Bên cạnh đó, khi sử dụng nước uống, người dùng vẫn còn tâm lý chủ quan, phó mặc, nước nào uống cũng được, miễn có đóng bình, trải qua quy trình lọc nước với tiêu chuẩn Mỹ, châu Âu, hàm lượng vi chất đảm bảo được dán trên thân bình... là có thể yên tâm sử dụng. Với những sản phẩm nước đóng chai có thương hiệu thì giá thành thường dao động từ 30-50 nghìn một bình, trong khi đó, các loại nước đóng bình cung cấp ra thị trường lại có mức giá rất bình dân, phù hợp cho người tiêu dùng là sinh viên, người lao động có thu nhập thấp…, chỉ từ 10-15 nghìn/bình. Tâm lý ham rẻ của người tiêu dùng cũng là một trong những lý do làm cho các cơ sở kinh doanh nước uống đóng bình kém chất lượng vẫn còn tồn tại.
Theo Chi cục ATVSTP Hà Nội, từ đầu năm 2017 đến nay, trong tổng số 61 cơ sở sản xuất nước uống đóng chai và nước đá dùng liền được quản lý, cấp phép hoạt động thì đã phát hiện và xử lý 13 cơ sở sản xuất vi phạm các điều kiện về ATVSTP, mức xử phạt lên đến gần 100 triệu đồng. Trước đó, cuối năm 2016, trong đợt triển khai công tác thanh, kiểm tra ATVSTP lần thứ 2 tại các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai và nước đá dùng liền trên địa bàn TP Hà Nội, Chi cục ATVSTP Hà Nội cũng đã tiến hành kiểm tra 40 cơ sở sản xuất và phát hiện 13 cơ sở vi phạm ATTP, đồng thời tiến hành xử phạt hành chính với số tiền gần 54 triệu đồng… Nhiều cơ sở vi phạm đã bị công khai danh tính trên phương triện truyền thông đại chúng. Các lỗi vi phạm chủ yếu vẫn là: thiếu trang thiết bị sản xuất, bảo hộ lao động, phương tiện rửa và khử trùng chưa đạt chuẩn; sản phẩm tem, nhẵn không đúng quy định…
Trước sự lo ngại của người tiêu dùng về vấn đề các chỉ số chất lượng trên bao bì, các chuyên gia trong ngành thực phẩm cho rằng, để phân biệt nước uống đóng chai đạt chuẩn và không đạt chuẩn khá dễ dàng. Bên cạnh việc phân biệt bằng cảm quan thì trên các nhãn mác sản phẩm thường ghi khá đầy đủ các chỉ tiêu chất lượng về tiêu chuẩn hóa lý như: Nitrit (NO2) =< 3Mg/l); Nitrat =<50Mg/l; Mangan (Mn) =<0.4 Mg/l; Cl =<5 Mg/l. Đây là một trong các chỉ tiêu chính, đảm bảo chất lượng nước đạt tiêu chuẩn, ngoài ra còn có các chỉ tiêu về ISO, chỉ tiêu về lượng vi sinh…
Đồng thời, theo khuyến cáo của Cục ATTP (Bộ Y tế), người tiêu dùng chỉ nên sử dụng các sản phẩm nước uống đóng chai, đóng bình, nước tinh khiết đã được công bố hợp quy và công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm. Khi mua hàng cần lưu ý nhãn mác với đầy đủ các nội dung như tên sản phẩm; tên, địa chỉ thương nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa; định lượng của sản phẩm; ngày sản xuất, thời gian sử dụng, thời hạn bảo quản; hướng dẫn bảo quản, hướng dẫn sử dụng; xuất xứ của sản phẩm.
Mặc dù cơ quan chức năng đã cam kết kiểm soát chặt chất lượng nước đóng chai, nhưng trên thực tế tình trạng hàng giả, hàng nhái, vẫn xuất hiện làm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, cũng như quyền lợi của doanh nghiệp chân chính. Yêu cầu đặt ra là các cơ quan chức năng cần vào cuộc quyết liệt và có những chế tài mạnh hơn nữa để xử phạt nghiêm các hành vi này.
Hoa Nguyễn
